“Teslimiyet anlaşması mı, istikrar paketi mi?”

✍️ Cemil Baysal

İsviçre ile Avrupa Birliği arasında 1889 sayfadan oluşan yeni anlaşma paketi siyasetin gündemine oturdu. Federal Hükümet (Bundesrat), bu kapsamlı belgeleri 13 Haziran 2025’te halkın ve siyasi kurumların görüşüne sundu. Peki, İsviçre halkı ve siyasi aktörleri en çok hangi başlıklarda ayrışıyor?

🔹 1. Dinamik AB Hukuku Uygulaması
Anlaşmanın en kritik maddesi, İsviçre’nin bazı alanlarda AB hukukunu otomatik olarak devralmasını öngörüyor. İsviçre karşı çıkarsa devreye anlaşmazlık çözüm mekanizması giriyor.

🔹 2. Anlaşmazlık Çözüm Mekanizması
Taraflar arasında doğabilecek anlaşmazlıklar için çok kademeli bir süreç öngörülüyor. Sorun önce karma komitede görüşülecek, çözülemezse tarafsız bir hakem heyeti devreye girecek. Gerekirse Avrupa Adalet Divanı da yorum sağlayacak. İsviçre kararı tanımazsa AB, yaptırımlar (dengeleyici önlemler) uygulayabilecek.

🔹 3. AB Vatandaşlık Yönergesi ve Serbest Dolaşım
Anlaşma, aile birleşimi ve sosyal yardımlar gibi konularda tüm AB vatandaşlarına daha geniş haklar tanıyor. Ancak İsviçre, sadece çalışan bireylerle sınırlı özel bir uygulama talep etti. Muhalifler, bu istisnaların yeterli olmadığını savunuyor.

🔹 4. Ücret Koruma Önlemleri
İsviçre’nin AB’ye göre yüksek olan ücret seviyesinin korunması için 14 maddelik bir koruma paketi hazırlandı. Bu önlemlerle sendikaların desteği kazanılmaya çalışılıyor.

🔹 5. Göçte Koruma Maddesi (Schutzklausel)
Yoğun göçün ekonomik ve sosyal krizlere neden olması halinde İsviçre’nin geçici önlemler almasına izin veren bir madde yer alıyor. Bu durumda da son karar karma komite ve hakem heyetinde olacak.

🔹 6. Siyasi Süreç ve Son Söz
Üç ay sürecek halk danışma (vernehmlassung) süreci başladı. Tüm partiler, dernekler, kantonlar ve vatandaşlar görüş bildirebilecek. Son kararı ise Parlamento ve ardından halk verecek.

📌 Sonuç olarak: Anlaşma İsviçre’de halk oylamasına gidecek. Ancak içeriğindeki birçok madde hâlâ yoğun tartışma yaratıyor.

🕒 Okuma süresi: 2 dakika
📍 İsviçre – 30 Haziran 2025

İsviçre’nin pek çok gölü yaz sıcaklarının etkisiyle 20 dereceyi aştı. Serinlemek için göllere koşanlar ise bu güzel havanın keyfini çıkarırken fark etmeden Entenflöhe (kaz piresi) larvalarının hedefi olabiliyor. Bu mikroskobik canlılar, insan derisine girerek “banyo dermatiti” adı verilen ciddi kaşıntılara ve ciltte döküntülere neden olabiliyor.

NEDİR BU ENTENFLÖHE?

Entenflöhe olarak adlandırılan canlılar aslında pire değil, salgın dönemlerinde göl sularında yoğunlaşan emici kurtçukların (trematodlar) larvalarıdır. “Zerkarien” adı verilen bu larvalar sıcak hava dalgalarının ardından göllerdeki salyangozlardan çıkar ve bir konak aramaya başlar. Asıl hedefleri su kuşları olan bu larvalar, bazen çocuklar ya da yüzücülerle temas ederek insan vücuduna yanlışlıkla girer. İnsan vücudu ise bu canlılar için “yanlış ev sahibi” olduğundan larvalar kısa sürede ölür ancak bu süreçte şiddetli kaşıntı ve deri döküntülerine neden olabilir.

BELİRTİLERİ NELER?

Zerkarien’in cilde girmesinden sonra:

• 1 saat içinde yoğun kaşıntı başlar
• 24–48 saat içinde etkisini artırır
• Ciltte kızarıklık, kabarcıklar ve kurdeşen benzeri döküntüler oluşur
• Semptomlar genellikle 10–20 gün içinde kendiliğinden geçer

Zürih Üniversitesi Hastanesi, bu durumun genellikle zararsız olduğunu ancak kaşımaktan kaçınılması ve bölgenin temiz tutulması gerektiğini vurguluyor. Aksi halde ikincil enfeksiyonlar oluşabilir.

NASIL KORUNABİLİRSİNİZ?

🔹 Sığ sularda uzun süre kalmaktan kaçının
🔹 Varsa iskele üzerinden doğrudan derin suya girin
🔹 Yüzme sonrası duş alın ve vücudunuzu iyice kurulayın
🔹 Su kuşlarını beslemeyin – Çünkü kuş dışkısıyla göle bırakılan yumurtalar bu döngüyü başlatıyor
🔹 Daha güvenli bir alternatif: Akarsularda yüzmek

YAZI KEYFE DÖNÜŞTÜRMEK SİZİN ELİNİZDE

Entenflöhe tehlikesi kulağa ürkütücü gelse de alınacak basit önlemlerle yaz mevsiminin tadını güvenle çıkarabilirsiniz. İsviçre göllerinde yüzmek hâlâ keyifli ve sağlıklı bir aktivite – yeter ki suyun altında neler olduğunu bilelim!

📌 Kaynak: Dermacenter Küssnacht, Zürcher Umwelt- und Gesundheitsschutz, MeteoNews

İsviçre’de art arda yaşanan sıcak hava dalgaları, çalışanları zor durumda bırakıyor. 30 dereceyi aşan sıcaklıklar iş verimini düşürürken, “Hitzefrei” yani sıcak nedeniyle işten muaf tutulma konusu yeniden gündeme geldi. Peki çalışanların yasal olarak bu konuda hangi hakları var?

NET BİR SICAKLIK SINIRI YOK

İsviçre’de işyerlerinde sıcak nedeniyle çalışmaya ara verilmesi için net bir sıcaklık sınırı bulunmuyor. Ancak işverenlerin çalışanlarını sıcaklardan koruyacak önlemleri alması yasal bir zorunluluk. Bu önlemler arasında vantilatör sağlanması, klima kullanımı, esnek çalışma saatleri ve uygun kıyafet kuralları yer alıyor.

Özellikle ofis ortamlarında 34 dereceyi aşan sıcaklıklarda, İsviçre Ekonomi Sekreterliği (Seco) teknik ve organizasyonel önlemlerin devreye girmesini öneriyor. Bu önlemler arasında mola sayısının artırılması ve mesai saatlerinin erkene çekilmesi de bulunuyor.

AÇIK ALANDA ÇALIŞANLAR İÇİN SINIR DAHA DÜŞÜK

Açık havada ağır işler yapanlar için sıcaklık daha büyük bir risk. Seco’nun önerilerine göre, dış mekânda ağır iş yapanlar için 36 dereceden itibaren özel uzmanların durumu değerlendirmesi gerekiyor. Hafif işler için bu sınır 39 derece. İnşaat sektöründe ise işçilere soğutucu yelekler, şapka, güneş kremi gibi koruyucu ekipmanlar sağlanmalı.

Unia Sendikası’ndan Chris Kelley, bu kuralların sık sık ihlal edildiğini ve işverenlerin zaman baskısı nedeniyle iş güvenliğini ikinci plana attığını söylüyor. Sendika, Suva’nın en yüksek sıcaklık uyarı seviyesinde (33°C ve üzeri) açık alandaki gölgesiz işlerin geçici olarak durdurulmasını talep ediyor.

ÇALIŞMA SAATLERİNİ VE YERİNİ DEĞİŞTİRME HAKKI

Çalışanlar, eğer çalışma saatlerini serbestçe belirleyebiliyorlarsa sıcaklık nedeniyle saatlerde veya çalışma yerinde değişiklik yapabilir. Ancak bu, çoğu durumda işverenin onayına bağlı. Örneğin, home-office çalışmak ya da daha serin bir saat diliminde işe başlamak işverenle önceden konuşularak yapılmalı.

GEBE VE HASSAS GRUPLARA ÖZEL KORUMA

Hamileler veya sağlık açısından risk grubunda yer alanlar için özel düzenlemeler geçerli. İş Kanunu, bu kişilerin ve doğmamış çocuklarının sağlıklarının tehlikeye atılamayacağını açıkça belirtmekte. Bu durumda daha sık mola, yer değişikliği ya da işten muafiyet gündeme gelebilir.

ÇOCUĞU HİTZEFREİ ALAN VELİ NE YAPACAK?

Çocuğu okulda sıcak nedeniyle erken gönderilen ebeveynler, işe gitmeme hakkına sahip olabilir. Ancak bu süre için ücret ödenmesi zorunlu değil. Yine de işverenle esnek çözümler bulunması tavsiye ediliyor.

İŞVERENLER VE SENDİKALAR NE DİYOR?

İsviçre İşverenler Birliği’nden Stefan Heini, mevcut yasaların ve sektör bazlı kontrol listelerinin yeterli olduğunu savunuyor. Ancak esnek çalışma saatleri konusunda mevcut mevzuatın daha fazla esnekliğe izin vermediğini de belirtiyor. Heini, çalışanların ise kurallara uyarak bol su içmeleri, koruyucu giysiler giymeleri ve güneşten korunmaları gerektiğini vurguluyor.

SONUÇ: İsviçre’de “Hitzefrei” kavramı yasal olarak yer almasa da, işverenlerin çalışanları sıcaklara karşı koruma yükümlülüğü var. Özellikle açık alanda çalışanlar ve risk grubundaki kişiler için önlemler kaçınılmaz. Sıcak havalar devam ettikçe, işyerlerinde esneklik ve işçi sağlığı tartışmaları da sürecek gibi görünüyor.