BERN – 27 Mayıs 2025

🕒 Okuma süresi: 2 dakika
İsviçre’de sağlık sigortası primleri 2026 yılında da artacak. Ancak yetkililere göre, bu artış geçtiğimiz yıla kıyasla daha ılımlı olacak. Federal Sağlık Dairesi (BAG), ortalama primlerdeki artış hızının yavaşlayabileceğini duyurdu.

2025 yılına girerken sağlık sigortası primleri ortalama yüzde 6 oranında yükselmişti. Son açıklamalara göre bu oran, 2026’da daha düşük seviyede kalabilir. Ancak kesin rakamlar için henüz erken.

Federal Sağlık Dairesi Başkan Yardımcısı Thomas Christen, salı günü Bern’de yaptığı açıklamada, “Mevcut maliyet artışı endişe verici” ifadelerini kullandı. 2025’in ilk çeyreğinde sağlık harcamaları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,9 oranında arttı.

PRİMLERDEKİ ARTIŞ YAVAŞLAYABİLİR

BAG Sigorta Denetimi Bölüm Başkanı Philipp Muri ise daha temkinli bir iyimserlikle, “Çok dikkatli konuşursak, prim artışlarının 2026’da daha hafif geçmesi beklenebilir” dedi.

Uzmanlara göre bu beklentinin sebeplerinden biri, geçtiğimiz yıl sağlık sigortası şirketlerinin rezervlerinin daha fazla erimemiş olması. Ancak prim artışlarının kantonlar ve sigorta şirketleri arasında farklılık gösterebileceği de vurgulandı.

MALİYETLER DURMUYOR

İsviçre’de sağlık harcamaları genel olarak artmaya devam ediyor. Geçtiğimiz yıl bu alandaki giderler yüzde 4,7 oranında artarak yine beklentilerin üzerine çıktı. Buna karşın hükümet, sağlık sistemindeki mali yükü dengelemek adına yeni adımlar atmayı değerlendiriyor.

📌 Not: 2026 yılı için kesin prim rakamlarının, Eylül ayında resmi olarak açıklanması bekleniyor.

İsviçre’de büyük şirketlerin insan hakları ve çevreye verdikleri zararlardan hukuki olarak sorumlu tutulmasını isteyen “Şirket Sorumluluğu İnisiyatifi” (Konzernverantwortungsinitiative), ikinci kez halk oylamasına sunulmak üzere dev bir destekle yeniden gündemde. Girişim komitesi yalnızca dört ayda 287.164 imzayı toplayarak inisiyatifi devlet sekreterliği ( Bundeskanzlei) teslim etti.

OKUMA SÜRESİ: 3 DAKİKA

2020’DE HALK “EVET” DEMİŞTİ, AMA…

2020 yılında yapılan ilk oylamada halk çoğunluğu inisiyatife destek vermiş ancak kanton çoğunluğu sağlanamadığı için teklif reddedilmişti. O dönem 18 milyon Frank’lık bütçesiyle son yılların en sert siyasi kampanyalarından biri yaşanmış, kilise ve sivil toplum kuruluşları aktif şekilde destek vermişti. Hatta dönemin Adalet Bakanı, bugünün Federal Başkanı Karin Keller-Sutter, tarafsızlığını yitirdiği gerekçesiyle sert eleştirilere hedef olmuştu.

“YALNIZCA DEV ŞİRKETLERİ KAPSAYACAK”

Yeni inisiyatifte kapsam daha daraltıldı. Küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ’ler) ile tedarik zincirindeki firmalar bu kez inisiyatifin dışında tutuldu. Yasa yalnızca yıllık cirosu 450 milyon Frank’ı aşan ve 1000’den fazla çalışanı bulunan çok uluslu şirketleri kapsıyor. Özellikle hammadde sektörüne, yani Glencore gibi dev şirketlere daha sıkı yükümlülükler getirilmesi hedefleniyor.

“14 GÜNDE 180 BİN İMZA” VURGUSU ELEŞTİRİLDİ

Girişim komitesi, kampanyanın ilk 14 gününde 180.000’in üzerinde imza toplandığını belirtti. Ancak imzaların toplamda dört ayda toplandığı gerçeği, kampanyada kullanılan bazı afişlerde “14 günde 287.000 imza” gibi algı oluşturacak görsellerle sunulunca, kamuoyunda kafa karışıklığı yarattı. Komite üyelerinden biri, görsellerin “yanıltıcı olabileceğini” kabul etti ancak rakamların kasıtlı olarak çarpıtıldığını reddetti.

YENİDEN DÜZENLENEN KAPSAM: “LEX GLENCORE” VURGUSU

Yeni inisiyatif özellikle Glencore gibi büyük hammadde şirketlerini hedef alıyor. İsviçre’nin Zug ve Cenevre gibi şehirlerinde merkezlenen bu şirketlerin, çevresel ve sosyal zararları karşısında hesap vermesi isteniyor. “Lex Glencore” olarak adlandırılan bu düzenleme, sektöre özel daha sıkı kurallar getirilmesini öngörüyor.

EKONOMİ DÜNYASINDAKİ TEPKİLER DAHA ILIMLI

2020’deki ilk girişimde sert muhalefet sergileyen iş dünyası, bu kez daha temkinli ve sessiz. Zira önerilen düzenleme tüm şirketleri değil, yalnızca belli bir büyüklüğün üzerindekileri kapsıyor.

“İSVİÇRE AVRUPA’DA GERİDE KALMAMALI”

İnisiyatifin destekçileri arasında yer alan merkez partili Ulusal Meclis Üyesi Stefan Müller-Altermatt, İsviçre’nin Avrupa’daki gelişmelere ayak uydurması gerektiğini belirtti:

“İsviçre, Avrupa’da şirket sorumluluğu olmayan tek ülke konumunda kalmamalı. Eğer bir şirket çevreyi kirletiyor, insan yaşamını tehlikeye atıyorsa bunun hesabını vermeli. Kısa sürede bu kadar yüksek imza toplanması, halkın bu konudaki duyarlılığını açıkça gösteriyor.”

YENİ OYLAMA 2025’TE

Toplanan imzaların ardından girişimin 2025 yılında yeniden halk oylamasına sunulması bekleniyor. İsviçre kamuoyunda güçlü yankı uyandıran bu girişimin, ikinci seferde başarıya ulaşıp ulaşamayacağı şimdiden merak konusu.

ETH Zürihli araştırmacılardan çığır açan buluş: Menstruasyon kanı üzerinden yumurtalık kanseri ve endometriozis gibi hastalıklar tespit edilebilecek.

OKUMA SÜRESİ: 3 DAKİKA

ZÜRİH – ETH Zürih’te görev yapan bilim insanları, kadın sağlığı alanında devrim niteliğinde bir yeniliğe imza attı. “MenstruAI” adı verilen teknolojiyle geliştirilen hijyenik pedler, adet kanından hastalık belirtilerini okuyabilen bir sensöre sahip. Bu sensör sayesinde kadınlar, düzenli olarak ve zahmetsiz bir şekilde sağlık durumlarını kontrol edebilecek.

COVİD TESTİ GİBİ AMA DAHA KAPSAMLI

Geliştirilen sistem, Covid-19 hızlı testlerine benzer bir şekilde çalışıyor. Ancak bu kez örnek olarak tükürük değil, menstruasyon kanı kullanılıyor. Sensör, kandaki belirli biyobelirteçleri (proteinleri) ölçerek olası hastalıklar hakkında bilgi veriyor.

Şu anda test şeridi;

• C-reaktif protein (CRP): Vücutta iltihap olup olmadığını,
• CEA: Kanser varlığını,
• CA-125: Özellikle endometriozis ve yumurtalık kanseri riskini gösterebiliyor.

Bu proteinlerin kanda bulunması durumunda test şeridi renk değiştiriyor. Rengin koyuluğu ise protein yoğunluğunu belirtiyor.

GÖZLE GÖRÜLEBİLİR, UYGULAMAYLA ÖLÇÜLEBİLİR

MenstruAI’nin sunduğu sonuçlar doğrudan çıplak gözle okunabiliyor. Ancak daha hassas bir ölçüm için ETH ekibi, yapay zekâ destekli bir mobil uygulama da geliştirdi. Uygulama, şeritteki renk değişimini analiz ederek daha doğru ve nesnel sonuçlar sunuyor.

Araştırmanın başyazarı Lucas Dosnon, “Uygulama, gözle fark edilmesi zor ton farklarını bile ölçebiliyor. Böylece sonuçlar subjektif yorumlara bağlı kalmadan değerlendirilebiliyor” diyor.

TASARIM VE KULLANICI DOSTU YAKLAŞIM

Projenin bir diğer ayağında ise Zürih Sanat Üniversitesi (ZHdK) ile işbirliği var. Amaç, teknolojiyi yalnızca işlevsel değil, aynı zamanda kullanıcı dostu ve erişilebilir hale getirmek. Araştırma ekibinden Inge Herrmann, “Kadınların bu teknolojiyi çekinmeden kullanabilmesi için hem teknik hem sosyal açıdan kabul gören bir tasarım hedefliyoruz” açıklamasında bulundu.

KADIN SAĞLIĞINDA YENİ BİR DÖNEM

MenstruAI, klinik teşhislerin yerini almak için değil, erken uyarı ve ön tarama aracı olarak kullanılmak üzere geliştirildi. Elde edilen şüpheli sonuçlar, bir doktor kontrolü gerekip gerekmediği konusunda fikir veriyor.

Araştırmacılar, teknolojinin özellikle sağlık altyapısının yetersiz olduğu bölgelerde önemli bir boşluğu doldurabileceğine inanıyor.

Herrmann, projenin arkasındaki felsefeyi şöyle özetliyor:

“Sağlık sisteminden söz ederken, kadınları dışarıda bırakamayız. Kadın sağlığı, hâlâ hak ettiği ilgiyi görmüyor. Bu sessizliği bozmak için cesur adımlar atmalıyız.”