Sosyal Medya

İsviçre

İsviçre’de “Götti” Kültürü: Manevi Ebeveynliğin Güçlü Geleneği

yazar

Yayınlayan

on

İsviçre’de aile bağlarını güçlendiren ve kuşaktan kuşağa aktarılan önemli geleneklerden biri de “Götti” ve “Gotti” kültürü. İsviçre Almancası’nda kullanılan bu terimler, bir çocuğun manevi ebeveynlerini ifade ediyor. Erkek için “Götti”, kadın için ise “Gotti” deniliyor.

Gelenek, köklerini Hristiyanlıkta vaftiz törenlerinden alıyor. Çocuk dünyaya geldiğinde aile, yakın akraba ya da dostları arasından bir kişiyi manevi anne ya da baba olarak seçiyor. Bu kişi, çocuğun yaşamında sadece dini değil, aynı zamanda sosyal bir rol de üstleniyor.

Eskiden vaftizle sınırlı kalan bu sorumluluk, günümüzde daha çok kültürel bir karakter kazanmış durumda. Götti ve Gotti’ler, “Patenkind” olarak anılan manevi çocuklarıyla özel bir bağ kuruyor. Doğum günü, yılbaşı ya da Paskalya gibi günlerde hediye almak, birlikte zaman geçirmek ve çocuğun gelişiminde destek olmak bu bağın önemli parçaları arasında.

Götti ya da Gotti’nin sorumlulukları yasal değil, daha çok manevi nitelikte. Çocuğun yetişmesinde destek olmak, ona rehberlik etmek ve hayat boyu yanında durmak temel görevler arasında sayılıyor. Bununla birlikte, bazı ailelerde bu bağ o kadar güçlü kuruluyor ki, manevi anne-babalar kendi miraslarının bir bölümünü de Patenkind’e bırakabiliyor. Ancak bu tamamen kişisel bir tercih; İsviçre hukukunda Götti veya Gotti’ye otomatik bir miras yükümlülüğü bulunmuyor.

Almanya ve Avusturya’da da benzer gelenekler “Pate” ve “Patin” adıyla yaşatılıyor. Ancak uzmanlara göre İsviçre’deki uygulama, günlük hayatla iç içe olması ve toplumsal kültürdeki güçlü yeriyle dikkat çekiyor. Bugün İsviçre’de birçok çocuk, manevi anne-babasını en az kendi ailesi kadar yakın ve özel bir figür olarak görüyor.

“Kirve” ile “Götti” benzer kavramlar ama tam olarak aynı değiller, kültürlere göre farklı anlamlar taşıyor:

  • Kirve:
    • Türkiye’nin özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde kullanılan bir kavramdır.
    • Çocuğun sünnetinde veya bazen vaftiz benzeri geleneksel ritüellerde kirve, çocuğu kucağına alan ve onun “manevi akrabası” olan kişidir.
    • Kirvelik bağı çok güçlüdür; kirve ile kirvenin ailesi arasında adeta akrabalık bağı oluşur, evlilik yasağı bile söz konusudur.
    • Yani kirve, hem dini/törensel bir rol üstlenir hem de sosyal hayatta uzun süreli bir sorumluluk alır.
  • Götti (özellikle İsviçre Almancasında):
    • Çocuğun vaftizinde seçilen vaftiz babadır.
    • Daha geniş anlamda ise çocuğun “manevi babası” (bazen manevi annesi için Gotte denir) olarak görülür.
    • Çocuğun hayatında destekleyici, rehberlik edici, koruyucu bir figürdür.
    • Ancak götti–gotte ilişkisi, kirvelikteki kadar katı sosyal yasaklar içermez. Daha çok manevi rehberlik ve destek ile ilgilidir.

Özetle: Kirve = Götti’ye çok benzer, ikisi de çocuğa manevi “ikinci ebeveyn” gibidir, fakat kirvelik Anadolu kültüründe çok daha ağır sosyal ve törensel yükümlülükler içerir.

Haberin Devamını Oku
Yorum Yapın

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Gündem

İsviçre Federal Hükümetinden Uyarı:Bu Mesajlara Sakın Geri Dönmeyin

yazar

Yayınlayan

on

By

Bankadan Gelmiş Gibi Görünen SMS ve Aramalar

Dolandırıcılık Amaçlı

İsviçre federal makamları, son günlerde artış gösteren SMS ve telefon dolandırıcılığına karşı kamuoyunu uyardı. Özellikle bankalar, kamu kurumları ve bilinen internet siteleri adına gönderilen mesajlarla vatandaşların geri arama yapmaya yönlendirildiği belirtiliyor. Yetkililer, bu tür mesajlara asla yanıt verilmemesi ve verilen numaraların kesinlikle geri aranmaması gerektiğini vurguluyor.

İsviçre Ulusal Siber Güvenlik Merkezi (NCSC) tarafından yapılan açıklamada, dolandırıcıların en sık kullandığı yöntemin “geri arama tuzağı” (callback scam) olduğu ifade edildi. Bu yöntemde mağdurlara, “ödemeniz askıda”, “hesabınız bloke edildi” veya “şüpheli işlem tespit edildi” gibi ifadeler içeren SMS’ler gönderiliyor.

Bankadan Gelmiş Gibi Gösteriliyor

Dolandırıcılık mesajlarında sıklıkla UBS, Booking.com, TWINT, Amazon gibi güvenilir kurum ve markaların isimleri kullanılıyor. Mesajlarda, genellikle belirli bir tutarda ödeme yapıldığı veya yapılmak üzere olduğu belirtilerek, alıcıdan acilen bir telefon numarasını araması ya da mesajı yanıtlaması isteniyor.

Ancak federal yetkililer, hiçbir banka veya resmi kurumun bu şekilde SMS göndererek geri arama talep etmediğinin altını çiziyor. NCSC’ye göre, bu numaralar doğrudan dolandırıcılara ait ve arandığı anda kişisel bilgiler, e-bankacılık şifreleri veya güvenlik kodları ele geçirilmeye çalışılıyor.

Federal Yetkililerden Net Uyarı

NCSC’nin uyarısı açık ve net:

  • Şüpheli SMS veya mesajlara yanıt vermeyin
  • Mesajda yer alan telefon numarasını geri aramayın
  • Hiçbir linke tıklamayın
  • Kişisel, finansal veya giriş bilgilerinizi asla paylaşmayın

Şüpheli bir durum söz konusuysa, vatandaşların bankalarını veya ilgili kurumları resmî internet sitelerinde yer alan telefon numaraları üzerinden kendilerinin araması öneriliyor.

Dolandırıcılık Vakaları Artıyor

Yetkililer, bu tür dolandırıcılık girişimlerinin son haftalarda belirgin şekilde arttığını ve özellikle aciliyet duygusu yaratarak insanları paniğe sürüklemeyi hedeflediğini belirtiyor. Federal hükümet, vatandaşlardan bu tür mesajları silmelerini ve mümkünse yetkililere bildirmelerini istiyor.

Uzmanlar, dijital dolandırıcılığa karşı en etkili önlemin şüpheci yaklaşım ve soğukkanlılık olduğuna dikkat çekiyor.

Haberin Devamını Oku

Gündem

İsviçre İltica Sistemini Sertleştiriyor

yazar

Yayınlayan

on

By

Parlamento, gönüllü geri dönüşü hızlandırmayı ve sistemin kötüye kullanımını önlemeyi hedefleyen yeni adımları onayladı


İsviçre Parlamentosu, ülkenin iltica politikasını daha sıkı hale getirmeyi amaçlayan iki Liberal Demokrat Parti (PLR/FDP) önerisini kabul etti. İsviçre Radyo Televizyonu’nun (RTS) aktardığına göre, kararlar özellikle gönüllü geri dönüşlerin teşvik edilmesi, suça karışan sığınmacıların daha hızlı değerlendirilmesi ve iltica sisteminin sağlık hizmetleri amacıyla suistimal edilmesinin önlenmesi gibi başlıklara odaklanıyor.

Gönüllü Dönüş İçin Teşvik ve Yaptırımlar

Kabul edilen ilk öneri, iltica başvurusu yapan kişilerin İsviçre’den gönüllü olarak ayrılmalarını teşvik edecek, aynı zamanda net yaptırımlar içeren bir mekanizmanın oluşturulmasını öngörüyor. Ulusal Konsey’de kabul edilen öneri, Eyaletler Konseyi tarafından da sessiz oylamayla onaylandı. Böylece Federal Konsey’e, hedefli teşvikler ve açık kurallara dayalı yeni bir sistem geliştirme görevi verildi.

Önerinin sahibi Liberal Demokrat milletvekili Christian Wasserfallen, özellikle suçtan hüküm giymiş sığınmacıların iltica dosyalarının cezaevinde bulundukları süre içinde sonuçlandırılmasını savunuyor. Wasserfallen’e göre bu tür başvurular ideal olarak en geç 10 gün içinde karara bağlanmalı. Bu sayede, ilgili kişilerin tahliye sonrası hukuki durumları netleşmiş olacak.

Ceza İndirimi Karşılığında Geri Dönüş

Destekleyenlere göre, teşvikler ile yaptırımların birlikte uygulanması, hem idari süreçleri hızlandıracak hem de kamu üzerindeki yükü azaltacak. Wasserfallen, İsviçre’yi gönüllü olarak terk etmeyi kabul eden hükümlüler için ceza sürelerinde uyarlama yapılmasının pragmatik bir çözüm olabileceğini belirtiyor. Ayrıca, gönüllü dönüşü kabul edenler için ertelemeli cezalar verilmesinin, cezaevi sistemine binen baskıyı azaltabileceği ve kamu harcamalarını düşürebileceği ifade ediliyor.

Suça Karışan Sığınmacılar Yeni Stratejinin Merkezinde

Parlamentonun Güvenlik Komisyonu da düzenlemeleri destekliyor. Merkez Parti (Die Mitte) milletvekili Marianne Binder-Keller, Federal Konsey ve ilgili kurumların, yeni bir iltica stratejisi çerçevesinde suça karışan sığınmacıların sınır dışı edilmesi veya ülkeden çıkarılması konusunu ayrıntılı biçimde ele aldığını açıkladı.

Sağlık Hizmeti Amaçlı Başvurulara Fren

Onaylanan ikinci öneri ise, iltica sisteminin yalnızca sağlık hizmeti almak amacıyla kullanılmasının önüne geçmeyi hedefliyor. Bu adım, 2024’ün sonlarında medyada yer alan ve bazı Gürcistan vatandaşlarının, geçici kabul statüsü alarak İsviçre’de tedavi gördükten sonra ülkelerine döndüklerine ilişkin haberlerin ardından gündeme geldi.

İsviçre makamlarına göre Gürcistan vatandaşlarının iltica başvurularının kabul edilme ihtimali oldukça düşük. Hâlihazırda İsviçre ile Gürcistan arasında, gönüllü geri dönüşleri destekleyen ortak bir hükümet programı yürütülüyor.

Yetkililer, kabul edilen bu iki düzenleme ile hem iltica sisteminin kötüye kullanımının önlenmesini, hem de kamu kaynaklarının daha etkin ve adil biçimde kullanılmasını amaçlıyor.

Haberin Devamını Oku

İsviçre

Zayıflama İğnesi Ozempic: Binlerce Kullanıcı Şimdi Dava Açıyor

yazar

Yayınlayan

on

By

Sağlık Riski

Ozempic

Amerika Birleşik Devletleri’nde, Ozempic ve benzeri zayıflama ilaçlarının üreticilerine karşı yeni ve ciddi bir hukuki cephe oluşuyor. Bu kez davaların odağında, ilaçların ciddi görme kayıplarına yol açabileceği iddiası yer alıyor. Güncel mahkeme kayıtlarına göre, federal düzeyde yaklaşık 30 dava, ABD eyalet mahkemelerinde ise 40’tan fazla ayrı hukuk süreci devam ediyor.

Davaların temel iddiası, söz konusu ilaçların görme sinirine giden kan akışını engelleyerek, kısmi ya da tamamen kalıcı görme kaybına neden olabileceği yönünde. Bu suçlamalar, daha önce gündeme gelen ve mide-bağırsak sistemiyle ilgili ciddi yan etkilere odaklanan davaların kapsamını önemli ölçüde genişletiyor.

Dava Sayısı Az, İddialar Ağır

Hukuki süreçlerin ölçeği dikkat çekici biçimde farklılık gösteriyor. Mide felci ve ağır sindirim sorunlarıyla ilgili açılan toplu davalar yaklaşık 3.000 vakayı kapsarken, görme kaybı iddialarına dayanan dava sayısı şimdilik daha sınırlı. Ancak dikkat çekici bir detay, her iki dava grubunun da aynı federal yargıcın denetiminde yürütülmesi.

İlgili ilaçları üreten ilaç şirketleri, Alman n-tv kanalına yaptıkları açıklamalarda tüm suçlamaları reddediyor. Şirketler savunmalarında, söz konusu risklerin halihazırda tıbbi belgelerde yer aldığını, ayrıca ilaç formülasyonlarında ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) onayı olmadan herhangi bir değişiklik yapılmasının mümkün olmadığını vurguluyor.

Danimarka’da Emsal Karar

Benzer bir dava süreci daha önce Danimarka’da sonuçlanmıştı. Kasım ayında, Wegovy veya Ozempic kullandıktan sonra ciddi göz hastalıkları geliştiren dört hastaya tazminat ödenmesine karar verildi. Danimarka Hasta Tazminat Kurumu, mağdurlara toplam 800 bin Danimarka kronu (yaklaşık 107 bin euro) ödeme yapılmasını hükme bağladı.

ABD’de açılan görme kaybı davaları ise, mide problemlerine odaklanan büyük çaplı toplu davadan ayrı ve bağımsız şekilde yürütülüyor. Uzmanlar, bu davaların sonucunun, zayıflama amaçlı kullanılan bu ilaçların risk-fayda dengesinin yeniden tartışılmasına yol açabileceğine dikkat çekiyor.

Haberin Devamını Oku

Trendler