Köşe Yazıları
Sosyal Medya ve Toplumun Değer Yargıları: Yüzeysellik mi, Derinlik mi?
Köşe Yazısı : Cemil Baysal
Toplumdaki duyarsızlık ve sosyal medyanın çarpık değer yargıları, günümüzün en büyük paradokslarından biri haline geldi. Takipçi sayıları, beğeni sayıları ya da paylaşımlar, gerçekten değerli olanı ölçmekte yetersiz kalıyor. Bir haber kanalı düşünün; milyonlarca takipçisi var ancak yaptığı paylaşımlar, sadece birkaç bin beğeni alıyor. Aynı platformda ise, sırf dekolte giymiş ya da basit bir hareketle dikkat çeken bir kişi, milyonlarca beğeni ve takipçiye ulaşıyor. Bu durum, sadece sosyal medyanın yüzeyselliğini değil, aynı zamanda toplumun neye değer verdiği konusunda da ciddi bir sorunu gözler önüne seriyor.
Artık Türkiye’deki birçok dizide başrol oyuncuları, Instagram’daki takipçi sayılarına göre seçiliyor. Kişilik ve karakter, o eskidendi.
Bir örnek vermek gerekirse, sosyal medyada milyonlarca takipçisi olan bir kadını izliyorum. Yaptığı tek şey, sokakta dans etmek. Ya da bir başka kişi var; sürekli aynı açıdan, aynı ifadeyle pozlar veriyor, konuşmuyor, sadece saçlarını sallıyor. Hiçbir farklılık yok, hiçbir derinlik yok. Yine milyonlarca takipçi ve beğeni topluyor. Peki, bu noktada düşünmemiz gereken soru şu: Bu kadar emeğin, bilginin, araştırmanın karşısında dururken neden bu kadar yüzeysel ve anlamsız içeriklere bu denli ilgi gösteriliyor?
Toplumsal körlüğü görmek için uzağa bakmaya gerek yok. Sabah sokağa çıktığınızda, otobüs durağına, otobüs içinde otururken etrafınıza, trende oturanlara, durakta bekleyenlere bir şöyle göz gezdirin. Elinde telefon olmayan, kulağında kulaklık olmayan kaç kişi göreceksiniz? İnsanlar, bir şeylere bakmak ya da düşünmek yerine, sanal dünyanın içinde kaybolmuş durumda. Gerçek hayatta yaşananların yanı sıra, sosyal medya kültürü de bu körlüğü derinleştiriyor.
Elbette, milyon takipçi toplayan ve farklı fikirler üretip öğreten kişileri de takdir ediyorum. Bu tür bir içerik oluşturmak, yaratıcı düşünce ve yetenek gerektiriyor. Ancak anlatılmak istenen burada başka. Üretim şekilleri ve içerikleri, bir ölçüde dikkat çekici olsa da, toplumsal bir değer olarak kabul edilen bilgilendirme ve derinlik sunan içeriklerin gerisinde kalıyor.
Öte yandan, bizim gibi, İsviçreninsesi gibi, ücretsiz olarak bilgi sunan, haber hazırlamak için saatlerce ön araştırma yapan, sağlık ya da başka alanlarda topluma değer katan kişilere baktığımızda ise tam tersi bir tabloyla karşılaşıyoruz. Bu insanlar her gün hazırlanıyor, emek veriyor; kimi yüz yogası, kimi sağlıklı beslenme, kimi bilinçaltı sorunları, geçmişten geleceğe taşıdığımız kayıtları ve kalıpları temizlemek için insanlara yardımcı olmaya çalışıyor, canlı yayınlar yapıyor ve toplumun bilinçlenmesi için çaba sarf ediyor. Ancak bu emeklerin karşılığı neredeyse yok denecek kadar az. İnsanlar, bu tarz içerikleri okuyor, faydalanıyor fakat bir beğeni ya da yorumla destek olmaya bile yanaşmıyor. Oysa ki bu beğeni, belki içerik üreticisine moral olacak, belki daha fazlası için cesaret verecek. Ama bu noktada cimri davranılıyor. Sorun, içerikte değil. Üretilen bilgi ve içerik, politik bir tartışma değil; aksine insanlara fayda sağlamak için var. Ama iş beğeni vermeye geldiğinde insanlar, cömert davranmaktan kaçınıyor.
Şimdi bir genç kuşağı düşünün. Bilgi araştırıp insanları bilgilendirme yolunu seçip böyle bir hesabı büyütmek için mi uğraşır, yoksa kısa yoldan bir milyon takipçi kazanabileceği örnek hesaplar gibi aynısını mı yapmayı tercih eder? Bu noktada gençlerin tercihi, sadece bireysel başarıları değil, toplumun genel değer yargılarını da yansıtıyor. Kısa yoldan elde edilebilecek başarılar, derin bir bilgi birikimi ve emekle oluşturulan içeriklerin önüne geçiyor. Ben 16 yaşında olsam, insanlara bilgi vermek için emek harcamak yerine, kısa yoldan milyon takipçi toplayıp para kazanabileceğim yolu seçerdim. Bugün çok gencin yaptığı gibi.
Sorun nerede diye soracak olursak, belki de toplumsal bir körlükle karşı karşıyayız. Görünen o ki, değerli olanı fark etmek yerine, geçici olanın peşine takılmayı tercih ediyoruz. Bilgi, emek, düşünce derinliği yerine, görsel hazların ve geçici dikkat dağıtıcıların daha değerli olduğu bir ortam yaratıldı. Böyle bir dünyada gerçek değeri bulmak, ne yazık ki giderek zorlaşıyor.
Peki, bu sorun nasıl aşılır? Belki de daha fazla farkındalık yaratmak gerekiyor. İnsanların, sadece yüzeysel olanı değil, arka planda harcanan emeği de takdir etmeyi öğrenmesi gerekiyor. Toplum olarak, sosyal medya kültürünü eleştirip sorgulamalı ve değerli olanı destekleme yoluna gitmeliyiz. Beğeni veya takipçi sayısı gerçek bir ölçüt değil; asıl ölçüt, üretilen içeriğin insanlar üzerinde bıraktığı kalıcı etkidir.
Bu nedenle, toplum olarak, yüzeyselliğe karşı derinliği ve anlamı, geçici olanın yerine kalıcı olanı değerli kılmalıyız. Emek veren, bilgi paylaşan, topluma fayda sağlamaya çalışan bireyleri desteklemeliyiz. Belki de en büyük değişim, bu duyarlılığı göstermekle başlayacak.
#cemilbaysal #gazeteci #yazar #haber #köşeyazısı #gazeteler #SosyalMedya #ToplumsalKörlük #Yüzeysellik #DeğerYargıları #BilgiPaylaşımı #Duyarsızlık #Farkındalık #EmeğeSaygı #İçerikÜretimi #GençlikTercihleri #KalıcıEtki #SosyalMedyaKültürü #ToplumdaDeğerler #SosyalSorumluluk
Köşe Yazıları
Hayaller.Umutlar. Çocuklar. Yeni Yıl.
“Hayallerimiz yok oldu ve onları geri getirecek hiçbir şey yok…”
Bu cümle zihnimde defalarca kez tekrar edip duruyor. Tesadüfen internette gördüğüm bir videodan, Gazze cehenneminde gözlerinin pırıltısı sönmüş dünyalar güzeli çocuklardan birisinin sözleri. Peşinden gelen küçük kardeşi ile birlikte ellerindeki kendilerinden büyük su kaplarını zorlukla taşırlarken bu umutsuz kelimeler dökülüyor küçük kızın ağzından.
Sadece o küçük kız değil videodan zihnime kazınan…
10 yaşlarında bir erkek çocuğu “Her şeyden bıktım, ölüp dinlenmek istiyorum artık” diyor gözlerindeki keskin acıyı adeta dünyaya haykırarak.
Ağlamaktan gözleri şişmiş ve kızarmış olan kızıl saçlı güzeller güzeli kız çocuğu “Bize bunu neden yaptıklarını anlamak istiyorum. Çünkü insanlar annesi ve babası olmadan yaşayamaz, hayatımda ilk defa annem ve babam yanımda yok.” derken bir yandan ağlıyor.
Bacağını kaybetmiş o küçük kız yanındakiler onun elini tutarken tekerlekli sandalyesinde “Allahım ayağımı istiyorum” diye hıçkırıyor.
Videoyu seyrederken hissettiklerimin tarifi yok. Acı, çaresizlik ve çocukların dünyasını karartan, binlerce çocuğun yaşamını elinden alan hırs, güç ve siyaset kavramlarına duyduğum öfke birbirine karışmış durumda. İçim acıyor. Hiçbir şey yapamıyorum, elimden hiçbir şey gelmiyor.
Amaçsızca internette dolaşmaya devam ediyorum. Sosyal medya dünyasının ışıltılı tarafına girince korkakça bir “oh” çekiyorum sanki. Biraz önceki çaresiz hüznün ağırlığından kurtulmak bir saniyeliğine nasıl da alçakça bir rahatlama sağlıyor. Yılbaşı videolarına bakıyorum boş gözlerle. Gülümseyen, şık giyimli bir kadın süslü bir mutfakta yılbaşına kadar her gün bir başka yılbaşı mezesi tarifi verdiğini anlatıyor. “Bugünlerde evde nar ve taze biberiye bulundurmalı” diyor. “Nar ve biberiye sofrada yılbaşı renklerini tamamlıyorlar”. Mezelerin hepsi çok güzel görünüyor. Ben de yılbaşı gecesi için böyle bir tarifi deneyebilirim diye düşünürken aklıma, biraz önceki videoda bir tas yemek için o kalabalıkta kimbilir ne zaman gelecek olan sırasını beklerken dayandığı parmaklığı yalayan aç çocuk geliyor. İçimi kaplayan suçluluk ve utanç duygusu ile hızlıca ekranı kapatıyorum.
…………………………….
Yeni bir yıla girmemize sadece bir gün kaldı. Yeni yıl çoğumuz için yeni hayaller ve umut demek. Önceki yıllarda yapamadıklarımızı gerçekleştirebilmek, yetişemediklerimize yetişebilmek, söyleyemediklerimizi söyleyebilmek için bir şans daha demek. İnsan, umutla yaşadığından ömründen bir yıl eksileceğini bile bile, her gelen yeni yılı heyecanla bekliyor. Heyecanın asıl sebebi ise geçip bitmiş olan yaşanmışlığın bilinmesi ve yaşanmamışlığın sürprizli bilinmezliği. “Kimbilir belki bu yıl güzel şeyler olur”. Bu umut içeren düşünce insana güç verip ayakta tutuyor.
Asıl iyileştiren, dışardan gelebilecek olanı beklemek yerine kendi içimize odaklanıp, bakış açımızı olumlu yönde değiştirebilmek olsa da, umut dolu beklentilerin çoğumuza iyi geldiği bir gerçek. Umut, insana sadece iyimser bir bakış açısı kazandırmakla kalmayan, aynı zamanda kendini gerçekleştirmesine olanak veren ve geleceğe hazırlayan bir dürtü. Hayallerin ve umutların olmadığı bir dünya ise karanlık. Hele de hayallerini kaybedenler dünyanın geleceği olan çocuklar ise….
“Çocuk” demek “umut” demek. Çocuklar umut eder, hayaller kurar. Bu dünyada bir yerlerde hayallerini tamamen kaybeden çocuklar olduğunu bilmek dünyayı ve yaşamı kökten sorgulatıyor insana. Sanki tüm yeni yıl dilekleri anlamsızlaşıyor ve kupkuru kalıyor.
Gözümü kapıyorum ve dünyadaki tüm çocukların hayallerine sıkı sıkı sarılabildikleri, umut dolu bir dünya hayal ediyorum. Yaşar Kemal’in sözleri tam da burada, şu an söylemek istediğime tercüman oluyor: “Yaşam, umutsuzluktan umut üretmektir”.
Umuda sarılmak istediğim bu anda yine bana bu yazıyı yazdıran video aklıma düşüyor. Bu kez videonun sonlarındaki çiçekli elbiseli küçük esmer kız gözümün önüne geliyor. Evinin önünde dururken gelen saldırı ile kolunu kaybeden bu masum çocuk, kameraya bakıp protez taktırmak istediğini söylüyor. Bu cesur küçük kızın yaşama sarılma isteği benim de içime umut serpiyor.
Köşe Yazıları
Keşkeler ve Pişmanlıklar: Zamanın İçinde Kaybolan Anlar ve Yeni Başlangıçlar
Zaman… Kimine göre hızla geçen, kimine göre durmak bilmeyen bir kavram. Saatler, günler, yıllar… Birbirini kovalayan anlar arasında kaybolup giden bir yaşam. Her yeni gün, geçmişin izlerini taşırken, geleceğe dair umutları da beraberinde getiriyor. Fakat çoğumuz, zamanın bu hızına ayak uydurmakta zorlanıyoruz. Peki, gerçekten zamanın nasıl geçtiğini hissedebiliyor muyuz? Yoksa anlar, gözlerimizin önünden kayıp giderken, biz de sadece bakıyor muyuz?
Hayat, bir anlamda sürekli bir koşuşturmaca içinde geçiyor. Her şey hızlı, her şey telaşlı. Ancak bu hızın içinde kaybolan şeylerin farkında mıyız? İnsan, geçmişe dönüp baktığında, kaybolan yılları hatırlamak istese de, zamanın ne kadar çabuk geçtiğini kavrayamıyor. Çünkü geçmişin yavaşça kayıp gitmesi, onu en çok yaşadığımız anda, o anın içinde fark edemediğimiz bir şeydir. Çoğumuz bugün, “bugünkü aklım olsa” diye geçmişteki pişmanlıklarını dillendiririz. O zamanlarda yapmadıklarımız, söylemediklerimiz, vermediğimiz kararlar bizi yıllarca takip eder.
Bazen geçmişi düşünüp, eski anıların ne kadar değerli olduğunu fark ediyoruz. Çocukluk yıllarını, ilk gençlik heyecanlarını, sevdiklerimizle geçirdiğimiz huzurlu anları. Oysa bu anların değeri, sadece zaman geçtikten sonra anlaşılabiliyor. O zaman da “Keşke”ler devreye giriyor. Keşke daha fazla o anların tadını çıkarmış olsaydık, keşke daha çok zaman geçirdiğimiz insanlara değer vermiş olsaydık. Keşke, o eski anları yeterince yaşadığımıza dair kendimizi tatmin edebilseydik. Ama geriye dönüp bakmak, zamanı değiştiremiyor.
Ve şimdi, içinde bulunduğumuz anda, belki de bugünden yarına ne yapmamız gerektiğini düşünüyoruz. Zamanı daha verimli kullanmak, hayatımıza anlam katmak, daha çok gülmek, daha çok sevmek… Ancak bu da bir paradoks: Geçmişin pişmanlıkları ve geleceğin endişeleri, bize şu anı yaşama fırsatını veriyor mu? Bizim gerçek zamanımız şu an değil mi? Oysa çoğu zaman geleceği düşünmek ve geçmişe takılmak, bizi bugünden uzaklaştırıyor. Bugün, aslında hayatımızın en değerli anı. Çünkü geçmiş, geçmişte kaldı ve geleceği de bugünden inşa edebiliriz.
Hayatımızda yaptığımız her yeni başlangıç, aslında geçmişi geride bırakmanın bir yoludur. Yeniliklere, değişimlere kapı aralamak, bazen bir cesaret meselesidir. Yeni bir iş, yeni bir ilişki, yeni bir karar… Bu başlangıçlar, hayatı farklı bir açıdan görmemize olanak tanır. Ancak bu başlangıçlar, her zaman kolay olmaz. Çoğu zaman geçmişin izlerinden kurtulmak, korkularımızı ve endişelerimizi aşmak gerekir. Ama her yeni başlangıç, insanın kendisini yeniden keşfetmesi için bir fırsattır.
Peki, biz kendimize bu fırsatları ne kadar tanıyoruz? Kendimizi yeniden keşfetmek için, hayatta her anın kıymetini anlamaya çalışıyor muyuz? Belki de hayatın gerçek anlamı, tam da bu anları fark edebilmekte gizlidir. Yeni başlangıçlar, cesaret ister; ancak cesaret, hayatın hızla akan nehrinde bizi sürüklerken, biraz durmayı ve bu hızın içinde kaybolan anları fark etmeyi de gerektirir.
Zaman, aslında biz fark etmeden yaşadığımız bir yolculuktur. O yüzden belki de en önemli şey, zamanın geçişini anlamak değil, her anı yaşamak ve bu yolculukta aldığımız her adımın kıymetini bilmek olmalıdır. Geçmişi, geleceği ve bu anı bir bütün olarak değerlendirebilmek, yaşamı anlamlı kılmanın en doğru yolu olabilir.
Köşe Yazıları
YENİ YILDA YEPYENİ BİR ‘’BEN’’…
Her yeni yıl; yepyeni umutlar ve yeni başlangıçlar için harika bir fırsat…
Aslında her sabah güne uyandığımızda, her yeni gün yeni bir başlangıç için harika bir fırsat. Ancak bunu insan her sabah yeniden hatırlayamıyor. Ama yeni yıl, sanki biraz daha farklı. Tarih bile değişiyor, belki bu da bize farklı hissettiriyor. Ya da toplum hafızası, aile ve çevreden öğrendiklerimizle yeni yıla farklı bir anlam yüklemişiz. Her nasıl olduysa olmuş, ben yeni yılı çok seviyorum. Kendimi, hayatımı gözden geçirip, yeni başlangıç yapmak için harika bir fırsat olarak görüyorum.
Aile olarak da senelerdir uyguladığımız ve artık bir aile geleneği haline gelen bir alışkanlığımız var.
Her yıl başında herkes kendine hedef belirliyor. Değiştirmek, geliştirmek istediği ya da yeni bir başlangıç yapmak istediği şeyleri maddeler halinde sıralıyor. Önceleri bunu herkes kendi yazıp, yeni yılın ilk günlerinde yaptığımız toplantıda paylaşırdı.
Bir ara kendi kendimizi kandırdığımızı, ufak tefek pembe yalanlarla yazdıklarımızı değiştirdiğimizi fark ederek, bu yöntemi değiştirdik😊 Bazen insan o kadar dürüst olamıyor😊 Bu görevi eşime devrettik. Herkes o yılki hedeflerini ona söylüyor ve o defterine yazıyor. Sonra ertesi yıl geldiğinde, koyduğumuz hedeflerin hangisini tutturduğumuzu paylaşıyoruz. Kaçış olmuyor. Kimse bir şeyler sallayamıyor. Sadece iki seçenek oluyor, ya gerçekleştirdin ya da gerçekleştiremedin.
Tabii bazen gerçekleşmemesinin sebepleri, hepimiz tarafından makul gerekçe olarak görülüp, ‘’olmadı, ama sen gayret ettin, gayret en önemli kısmı, yine de aferin’’ diyerek, birbirimizi sakinleştiriyoruz. Bazen de ‘’senin adına üzgünüz, ama sen de olması için yeterli çabayı göstermedin’’ diyebiliyoruz.
Bunu ben senelerce kendi kendime hep yapardım. Doğum günüm 2 Ocak olduğu için, yılın başlangıcı benim için her yıl yeniden doğuş gibi olurdu. Her yıl için kendime süslü bir defter alır, yazardım. Hala yazıyorum😊 O kadar çok taşınmama ve sürekli bazı eşyaları elememe rağmen, defterlerimin çoğu hala benimle. Bazen geriye doğru bakıp, kimi zaman ne aptalca hedefler koyduğumu görüp, kendi kendime gülüyorum. İnsan her yıl ne kadar çok değişiyor. İnanılmaz. Çok enteresan olan şu ki, bazı şeyler de hiç değişmiyor. Onu da defterlerimden görüp, ona da şaşırıyorum.
Geçtiğimiz yıl, yani yakınlarda bitireceğimiz bu yıl, benim için çok fazla sert oldu. 2024 yılının başında toplantımızı yapamadık. Çünkü o günlerde hastanede annemin başındaydım. Defterim hep yanımda olduğundan yazmışım. Yılın son günlerinde tekrar ilk sayfaları okuduğumda, o sıra yaşadığım ama sonrasında tamamen sildiğim anları tekrar yaşadım. Çok tuhaf, insan bazen yazdıklarını okurken, onları kendisinin yazdığından bile emin olamıyor. Bu bana çok oluyor.
11 Ocak 2024 ‘de annemi kaybettikten sonra bir süre yazamamışım. Sonrasında da fazla yazmışım. Ama ne hedef var, ne geçen yılın hesaplaşması. Anlayacağınız 2024 yılı ailemizin hiçbir hedef, amaç, değerlendirme yapmadan, yıla çok sert biçimde girdiği bir yıl oldu. Ailemizin Hedeflerle Yönetim Toplantısı yapılamadı.
Hayat bildiği gibi geldi, aktı ve bir yıl geçti. Şimdi yeni bir yıl geliyor. Defterler hazır… Yeni hedefler, yeni beklentiler, değiştirilmesi gereken alışkanlıklar, hayatımıza yeni katmak istediğimiz alışkanlıklar, yapmak istediklerimiz, yapmaktan vazgeçtiklerimiz hepsi dökülecek satırlara…
Sanırım bu yıl herkes biraz daha rahat, geçen yıldan herhangi bir hedef vs. sorgulanmayacak. O açıdan rahatız, insan ailesi bile olsa birileri ile paylaşınca yapmak istediklerini, ekstra bir sorumluluk hissediyor. Bu tatlı stres insanı canlı tutuyor, biraz da sorgulama gibi görüp, geriliyor. Bu iyi bir şey…Tabii bence…
Ailede de hepimiz bu alışkanlığımızı çok seviyoruz. Tabii ki, Can hariç. O pek hoşlanmıyor, ama aile geleneğine uyuyor. İçimde bir yerde biliyorum, şu an bize kızıyor gibi gözükse de, ilerde o da bu geleneği sürdürecek.
Sizlerin defterleri hazır mı? Yılı temize çekip, yepyeni bir ‘’siz’’ için hazır mısınız?
Hepimize kolay gelsin.
Bu yıl geçen yıldan çok daha güzel olsun.
Eğer yeni bir yıla başlayabiliyorsak, ayağa kalkıp, yeni bir hayat yaratmamız, taze bir başlangıç yapma şansımız var..
Şimdiden iyi yıllar….
-
E-Dergi11 ay önce
İsviçre’nin Sesi Şubat 2024
-
Ekonomi10 ay önce
İsviçre’de Maaş Dengesi: Ortalama bir Kişinin Maaşı 6788 CHF
-
Yaşam9 ay önce
Kıskanç Kaynana Belirtileri: Gözden Kaçırmamanız Gereken 10 İşaret
-
İsviçre10 ay önce
Dünyanın En İyi Sağlık Kurumları: İlk 250 Hastane Sıralamasında İsviçre’den 10 Hastane
-
Dünya2 ay önce
META’NIN COVİD-19 AŞILARIYLA İLGİLİ YANILTICI BİLGİ KARARI: İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜ KISITLIYOR MU?
-
Gündem2 ay önce
ERDOĞAN KARŞITI PAYLAŞIMLARI SIĞINMA BAŞVURUSUNDA HAKLI GEREKÇE OLARAK GÖRÜLMEDİ
-
Gündem2 ay önce
TÜRKİYE’DEN GELEN SIĞINMA BAŞVURULARINA GETİRİLEN SERT UYGULAMALARA TEPKİ
-
Gündem4 ay önce
HÄGENDORF’TA TÜRKÇE “SİZ BENİ YAKTINIZ SİZ!” DİYE BAĞIRDIĞI DUYULAN ADAM KENDİNİ YAKTI: DURUMU AĞIR, HELİKOPTERLE HASTANEYE KALDIRILDI